Çin’in mega güç planı: Kesintisiz global pak güç ağı

2050 yılına kadar kurulması hedeflenen küresel güneş-rüzgar güç ağı, dünya çapında güç krizini çözmeyi ve elektrik üretim kapasitesini bugünkü gereksinimin 3 katına çıkarmayı vadediyor. Çin’in öncülük ettiği ve Danimarka ile ABD’den bilim insanlarının katkı sunduğu yeni çalışma, daha düşük maliyetli ve verimli bir güç sisteminin mümkün olduğunu ortaya koyuyor.

Bölgesel değil global tahlil önerisi

Nature Communications mecmuasında yayımlanan çalışmaya nazaran, güç arz-talep istikrarını sağlamada bölgesel sistemler yetersiz kalıyor. Güneş ve rüzgar gücünün günlük ve mevsimsel dalgalanmalara bağlı olarak kesintili üretimi, mevcut sistemlerin güç talebini her vakit karşılayamamasına yol açıyor. Lakin global çapta birbirine bağlı bir sistem, dünyanın farklı bölgelerinde oluşan güç üretim doruklarını kullanarak 24 saat kesintisiz güç tedariki sağlayabilir.

Ulaşım altyapısı hazır, siyasi yer değil

Çalışmanın baş müellifi ve Çin Bilimler Akademisi’nden Prof. Yao Ling, bu sistemin kurulması için gereken teknolojilerin ya esasen mevcut olduğunu ya da süratle olgunlaştığını belirtiyor. Bunlar ortasında yüksek tansiyonlu iletim hatları, okyanus altı güç kabloları, akıllı şebekeler ve büyük ölçekli güç depolama sistemleri yer alıyor.

Ancak Yao’ya nazaran asıl zorluk teknik değil, politik maniler. Ülkeler ortası çıkar uyumsuzluğu, güç güvenliği dertleri ve ortak altyapıya olan itimat eksikliği bu projeyi yavaşlatabilecek esas meseleler. Ukrayna-Rusya savaşı üzere jeopolitik krizler, ülkeleri güç bağımsızlığını önceliklendirmeye itiyor.

Öte yandan araştırmacılar Araştırmacılar, üç evreli bir geçiş planı öngörüyor: 2030’larda komşu bölgeler ortasında temaslar, 2040’larda kıtalar ortası güç köprüleri ve 2050’lerde global entegrasyon.

Tahmini 116,9 trilyon dolarlık yatırımın bağımsız bölgesel sistemlere nazaran 22,47 trilyon dolar tasarruf sağlayabileceği belirtiliyor. Ayrıyeten sistemin, gerekli rüzgar ve güneş güç santrali kapasitesini yüzde 22,1, güç depolama muhtaçlığını ise yüzde 41,6 oranında azaltabileceği belirtiliyor.

Gelişmekte olan bölgeler için fırsat

Kuzey Afrika çölleri, Orta Asya bozkırları, Patagonya’nın rüzgarlı ovaları ve Batı Avustralya’nın güneş zengini bölgeleri yenilenebilir güç için büyük potansiyel barındırıyor. Fakat bu bölgelerde lokal talep düşük. Global bir sistem, bu alanların potansiyelini kıymetlendirmek için ekonomik teşvikler yaratabilir. Güç, Doğu Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika üzere yüksek talep bölgelerine ulaştırıldığında, altyapı yatırımları da daha kolay geri dönebilir.

Elbette bu devasa global güç planında Çin’in stratejik rolü çok büyük. Çin’in uygun maliyetli güneş ve rüzgar teknolojileri üretimi, devasa güç depolama kapasitesi ve yüksek tansiyonlu iletim kabiliyetleri, bu global sistemde öncü rol oynamasını mümkün kılıyor. Ülke hem ithalatçı hem de ihracatçı olarak çift istikametli bir güç akışıyla 2050’de sistemin merkezlerinden biri olabilir.